Sigorta Okur Yazarlığı

Risk Nedir?

Risk veya riziko, bir olayın gerçekleşme olasılığı ve olaydan etkilenme olanağı olarak tanımlanabilir. Sigortacılık, gerçekleşmesi muhtemel ancak ne zaman ve nasıl olacağı bilinmeyen zararlara karşı bir koruma sağlamaktadır. Sigorta riskleri ani ve beklenmedik olarak gerçekleşen harici bir etken sonucunda meydana gelebilecek zararlardır.

Başlıca risk türleri kişiye yönelik riskler, mala yönelik riskler ve sorumluluğa yönelik risklerdir.

Risk yönetimi

Risk başlıca 4 şekilde yönetilebilir; Riskten kaçınmak, Riski üzerinde tutmak, Riski azaltmak ve Riski transfer etmek. Sigorta, belirli bir miktar para ödenmesi (prim) yoluyla sigorta yaptıran tarafın riskini sigortacıya transfer etmesidir.

Sigorta Nedir?

Türk Ticaret kanununa göre “Sigorta, sigortacının bir prim karşılığında diğer bir kimsenin para ile ölçülebilir bir menfaatini halele uğratan bir tehlikenin meydana gelmesi halinde tazminat vermeyi yahut bir veya birkaç kimsenin hayat müddetleri sebebiyle veya hayatlarında meydana gelen belli bir takım hadiseler dolayısıyla bir para ödemeyi veya sair edalarda bulunmayı üzerine aldığı bir sözleşmedir.”

Sigortacılar yeteri kadar çok sayıda homojen olayın bir grup olarak bir araya getirilmesi ile bu grup için meydana gelebilecek kayıpları tahmin ederek topladığı primlerle oluşan kayıpları karşılar.

Sigortanın Temel Prensipleri:

Sigortalanabilir Menfaat

Sigorta ettiren ile sigorta sözleşmesine konu olan şeyin yada sorumluluğun parayla ölçülebilir değerindeki azalışın telafi edilmesi için sigorta ettirenin sigortalanan şey üzerinde menfaati bulunması gerekir.

Menfaatin unsurları aşağıdaki gibi sayılabilir:

• Sigortalanabilir nitelikte bir mal, can yada sorumluluk olmalı ve bunlar sigorta konusunu teşkil etmeli
• Sigortalı ile sigorta konusu arasında finansal, hukuki, ahlaki ve geçerli bir ilişki bulunmalı
• Bu ilişki parayla ölçülebilir nitelikte olmalı

Sigortalı sigortalanan şeyin sahibi olabileceği gibi, emanetçi, yeddiemin, intifa hakkı sahibi, ipotek veya rehin hakkı sahibi yada kiracısı olabilir.

Azami İyi Niyet

Sigorta şirketinin sigorta sözleşmesini kabul edip etmemesinde yada öngöreceği koşul ve fiyatlarda etkili olabilecek her türlü bilginin sigortalı tarafından doğru beyan edilmesi ( bina m2, yapı özellikleri, demirbaş, makine, emtia, eşya kıymetlerinin eksisiz ve doğru bedellerle sigorta ettirilmesi vb.), sigortacının da sigortalıya poliçe şartları vb. konularda doğru şekilde bilgilendirme yapması gerekmektedir.

Tazminat

Tazminat sigorta sözleşmesine konu bir hasar meydana geldiğinde sigortalının zarar gören menfaatinin telafisi için sigorta şirketi tarafından sigortalıya ödenen miktardır. Bu miktar sigorta poliçesinde belirtilen bedeli aşamaz. Sigorta sözleşmesinin amacı zarar görenin ekonomik durumunu hasardan önceki düzeyine getirmektir. Sigortalının alacağı tazminat ile zenginleşmemesi (sebepsiz zenginleşmeme) gerekir.

Sigorta poliçesi düzenlenirken sigortalı tarafından beyan edilen kıymetin bedeli hasar anındaki gerçek değerinden farklı ise aşkın yada eksik sigorta durumları söz konusu olacaktır. Aşkın sigorta durumunda sigorta bedeli değerinden fazla olduğu için aşan kısım geçersiz olacak, eksik sigorta olması durumunda ise sigorta bedeli gerçek değerinden düşük olduğundan eksik sigorta oranındaki kısmi zarar tazmin edilmeyecektir.

Halefiyet

Eğer hasar başka bir kişinin (3.Şahıs) kusuru nedeniyle meydana gelmiş ise sigortalı bu kişiye baş vurarak zararın o kişiyle ilgili kısmını tazmin etmesini isteyebilir. Bu çerçevede sigorta şirketi sigortalıya bir tazminat ödemesi yapmış ise kusuru olan kişiye başvurma (rücu) hakkı bu ödemeyle birlikte sigorta şirketine geçmiş olur.

Hasara Katılım

Sigorta konusu bir değer aynı risklere karşı birden çok sigorta şirketine sigorta ettirilemez. Bu husus tazminat prensibinde açıklandığı şekilde sigortalının sebepsiz zenginleşmesinin önüne geçilmesi için Türk Ticaret Kanunu’nda “Çifte Sigorta” başlığı altında açıklanmıştır. Çifte sigorta halinde hasar tazminat sorumluluğu, poliçe vadesi önce başlayan sigortacıda olup, diğer sigorta geçersiz sayılır. Ancak ilk yapılan sigorta poliçesi zararın tamamını karşılamaz ise, artan kısım diğer sigortacı tarafından tazmin edilir. Poliçe lider bir sigorta şirketi (jeran) ile açık yada kapalı koasürans şeklinde birden fazla sigortacı katılımı ile düzenlenmiş ise, sigortacının sorumluluğu sigorta şirketleri arasında sorumluluk oranları kapsamında paylaşılır.

Yakın Neden

Yakın neden bir hasarın meydana gelmesine sebebiyet veren en etkili yani hakim denedir. Bu prensibe göre hasara yol açan nedenin sigorta sözleşmesi ile güvence altına alınmış olması gerekmektedir. Hasar nedeni sigorta sözleşmesinde yer alan genel ve özel şartlarda belirlenen teminat kapsamında olmalıdır.